Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Σχολικό Έτος 2015 – 2016
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ:
ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΗΣ, ΠΕ01
ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΜΟΣΙΟΣ, ΠΕ15
ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟΥΣΣΑΕΩΣ, ΠΕ02
Αρ. έγκρισης Διεύθυνσης Β/θμιας Εκπ/σης Μαγνησίας:
ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ:
Διαχείριση Φυσικών Πόρων
Η έννοια της Διατήρησης του Φυσικού Περιβάλλοντος
Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι
Α. Οι διαστάσεις του θέματος:
– Αιτίες των κλιματικών αλλαγών και οι συνέπειές στους φυσικούς πόρους
– Κλιματική αλλαγή και επιπτώσεις στο νερό, στη γεωργία, στο δάσος
– Κλιματική αλλαγή και επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα
– Κλιματική αλλαγή και επιπτώσεις στον τουρισμό
– Κλιματικές αλλαγές και επίδραση στο πολιτισμό
Β. Οι στόχοι του προγράμματός μας:
Στόχοι του προγράμματος είναι οι μαθητές:
– Να συνεργαστούν στην άντληση, την καταγραφή, τη διαχείριση, την επεξεργασία και την συνένωση πληροφοριών και να αναπτύξουν δεξιότητες στην ομαδική αποτελεσματικότητα, την εξάσκηση στη συζήτηση, τη διαπραγμάτευση, τη λήψη αποφάσεων και τη δημιουργική παρέμβαση, τη χρήση τεχνολογιών, τη σύνθεση και την παρουσίαση των ευρημάτων.
– Να κατανοήσουν την κλιματική αλλαγή ως φυσιολογική διαδικασία.
– Να αναγνωρίσουν την κλιματική αλλαγή που παρατηρείται σήμερα από ανθρωπογενή και φυσικά αίτια.
– Να διευρύνουν τις γνώσεις τους σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον (νερό, δάσος, γεωργία, λιώσιμο παγετώνων, άνοδος στάθμης, πλημμύρες, ερημοποίηση, μείωση βιοποικιλότητας, περιβαλλοντική μετανάστευση, τουρισμός).
– Να αντιληφθούν το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι διαφορετικές πεποιθήσεις και αξίες στην διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορούν την κλιματική αλλαγή.
– Να αποκτήσουν τις απαιτούμενες ικανότητες για την αναγνώριση και επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων.
– Να διαμορφώσουν στάσεις και αξίες θετικές προς το περιβάλλον, που συμβάλλουν στην ποιότητα ζωής και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
– Να διατυπώσουν και να υιοθετήσουν τρόπους ατομικής και συλλογικής δράσης για την προστασία των οικοσυστημάτων και να συμμετάσχουν στην προσπάθεια προστασίας τους.
– Να μετατραπούν σε φορείς διάχυσης των εμπειριών τους στην τοπική κοινωνία και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
– Να αποτελέσουν πρότυπα συνετής διαχείρισης φυσικών πόρων και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (εξοικονόμηση νερού, μείωση ενέργειας).
– Να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να διεκδικήσουν ένα βιώσιμο μέλλον.
Γ. Μεθοδολογία υλοποίησης
Βασική επιδίωξη του προγράμματος είναι η δημιουργία κινήτρων μάθησης με σκοπό η κάθε ομάδα να προχωρήσει σε περαιτέρω διερεύνηση των υποθεμάτων του Προγράμματος.
Μέθοδος: βιωματική, ομαδοσυνεργατική, επικοινωνιακή και διεπιστημονική.
Συγκρότηση της ομάδας – Προβληματισμός σχετικά με τον εντοπισμό του θέματος – Καθορισμός του θέματος – Σχεδιασμός, οργάνωση και προγραμματισμός των εργασιών (Καθορισμός των στόχων και του τρόπου εργασίας της ομάδας, διευκρίνιση των αναμενόμενων αποτελεσμάτων και του ρυθμού της εργασίας, κατανομή των εργασιών, συζήτηση για πιθανές πηγές πληροφόρησης και σχεδιασμός των φάσεων εξέλιξης του προγράμματος) – Οι μαθητές αυτό-οργανώνονται και αναλαμβάνουν ευθύνες – Υλοποίηση των εργασιών – Ολοκλήρωση και Παρουσίαση των εργασιών – Αξιολόγηση.
Κατά την πορεία υλοποίησης θα χρησιμοποιηθούν διδακτικές τεχνικές, ανάλογα κάθε φορά με τους επιδιωκόμενους στόχους, οι οποίες συνηγορούν στην ενεργή συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία της μάθησης, την ομαδική εργασία και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Μερικές από αυτές θα είναι η μελέτη στο πεδίο, η συζήτηση, η μελέτη περίπτωσης, η χαρτογράφηση εννοιών, ο καταιγισμός ιδεών, η επισκόπηση, η βιβλιογραφική έρευνα, το παιχνίδι ρόλων, το δίλημμα, η ανάλυση και διασαφήνιση αξιών, η έρευνα δράσης, ο περιβαλλοντικός έλεγχος, η προσομοίωση, τα παιχνίδια και πειράματα κ.ά.
Δ. Πεδία σύνδεσης με τα προγράμματα σπουδών
Θρησκευτικά: Κατακλυσμός του Νώε, Ξηρασία της Αιγύπτου (Γεν.), Μ. Βασιλείου, Ομιλία ρηθείσα εν λιμώ και αυχμώ, Β.Ε.Π.Ε.Σ. τόμ. 54, (Γ΄ Γυμνασίου)
Λογοτεχνία: Κλιματικές αλλαγές και λογοτεχνία
Ιστορία: Κλιματικές αλλαγές του παρελθόντος – Κλιματική αλλαγή και κατάρρευση πολιτισμών (καταστροφή πολιτισμού της Χάραπα) – Ιστορικά στοιχεία που σχετίζονται με μικρές κλιματικές αλλαγές (Γαλλική επανάσταση, ήττα της Ναζιστικής Γερμανίας κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο)
ΣΕΠ: Οι αποφάσεις στη ζωή μας – Πως παίρνω μια απόφαση.
Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή: Αναγκαιότητα της διαθεματικής προσέγγισης (Γ΄ Γυμνασίου)
Οικιακή Οικονομία: Διατροφικές συνήθειες και κλιματικές αλλαγές.
Γεωγραφία: Ηφαίστεια και κλιματικές αλλαγές. H παραγωγή και η κατανάλωση ενέργειας στην Ευρώπη (Το φαινόμενο του θερμοκηπίου)
Χημεία: Ατμοσφαιρική ρύπανση – Φαινόμενο θερμοκηπίου – Τρύπα όζοντος (Β΄Λυκείου)
Βιολογία: Παρεμβάσεις του ανθρώπου στο περιβάλλον (Γ΄ Γυμνασίου)
Μυθολογία: Μύθοι εναλλαγών περιόδων ξηρασίας και κατακλυσμών: Gilgamesh, Αιάκειος ξηρασία, ξηρασία Φορονέως, Ερεχθέως, Ινάχου, Δαναού, κατακλυσμός της Ουτναπιστίμ (Μεσοποταμία), του Βιρακότσα (N. Αμερική) – Η αρπαγή της Περσεφόνης (Εποχές).
Λαογραφία: Παραδόσεις, γνωμικά, λαϊκή τέχνη.
Εικαστικά: Αποτύπωση μεταβολών του φυσικού περιβάλλοντος – Οι μαθητές δημιουργούν τα δικά τους έργα.
Διαχείριση Φυσικών Πόρων: Η σχέση μας με τη γη: Αλλαγή του κλίματος της γης
Ε. Χρονική εξέλιξη του προγράμματος
1ος μήνας
– Προβολή του ντοκιμαντέρ «Όταν βυθίζεται ο κόσμος» του Γιώργου Αυγερόπουλου ΕΡΤ 2009- 2010. Προβληματισμός της ομάδας και συζήτηση για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τη θέση του ανθρώπου.
– Διαμόρφωση του πλαισίου δράσης: Χαρτογράφηση εννοιών – προσδιορισμός των εννοιών που σχετίζονται με το θέμα μας, κατάταξη από τις γενικότερες στις ειδικότερες σε χαρτόνι.
– Οι μαθητές αποφασίζουν ποιες πλευρές του θέματος θα μελετήσουν και τις δραστηριότητες που θα πραγματοποιηθούν. Χωρίζονται σε ομάδες και κάνουν καταμερισμό αρμοδιοτήτων ανά ομάδα. Η κάθε ομάδα συσκέπτεται και σχεδιάζει λεπτομερή πλάνο εργασιών.
– Κατανόηση του κλιματικού συστήματος
– Ο καιρός και το κλίμα
– Παράγοντες που επιδρούν στη διαμόρφωση και την εξέλιξη του κλίματος (Εξωτερικά και εσωτερικά αίτια, φυσικά και ανθρωπογενή)
– Κλιματικές αλλαγές στην τελευταία χιλιετία
– Ιστορικά στοιχεία που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή
2ος μήνας
Η Κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο του θερμοκηπίου
– Το φαινόμενο του θερμοκηπίου
– Θερμοκηπικά αέρια: Διοξείδιο του άνθρακα (CO2), Xλωροφθοράνθρακες (CFCs), Μεθάνιο (CH4), Τροποσφαιρικό όζον (Ο3), Υποξείδιο του αζώτου (N2O)
Δραστηριότητα: Παρατήρηση χάρτη «Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ανά άτομο». Οι μαθητές θα απαντήσουν σε ερωτήματα, όπως: Ποιες χώρες έχουν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην κλιματική αλλαγή; Ποιες έχουν τη μικρότερη; Τι συμπεράσματα βγάζετε; Ποιες Ευρωπαϊκές χώρες έχουν τη μικρότερη συμβολή και γιατί;
– Τομείς που συμβάλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (σταθμοί παραγωγής ενέργειας, βιομηχανική παραγωγή, καύσιμα μεταφορών, γεωργικός τομέας, εξόρυξη, επεξεργασία και διανομή ορυκτών καυσίμων, χρήση και καύση βιομάζας, επεξεργασία και διάθεση αποβλήτων, οικιακές, εμπορικές και άλλες πηγές, ατομική συμμετοχή στην ένταση του φαινομένου του θερμοκηπίου)
Ο ρόλος της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων στη ρύθμιση του κλίματος
3ος μήνας
Αντιμέτωποι με τις συνέπειες
Άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Έντονα καιρικά και κλιματικά φαινόμενα
Άνοδος της στάθμης της θάλασσας
Υδάτινοι πόροι
Απειλές στη βιοποικιλότητα και οικοσυστήματα
Επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία
Επιπτώσεις στην παραγωγή τροφής (Γεωργία και τρόφιμα)
Υποδομή, βιομηχανία και ανθρώπινοι οικισμοί
Κλιματική αλλαγή και επιπτώσεις στο τουρισμό
Μέτρα αντιμετώπισης κλιματικής αλλαγής σε επίπεδο οικοσυστήματος
4ος μήνας
Περιορίζοντας τις συνέπειες
Η διεθνής κοινότητα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής
Οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) (αιολική, υδροηλεκτρική ηλιακή, γεωθερμική, ενέργεια από βιομάζα)
Προσαρμογή στις νέες συνθήκες
Προσαρμογή και εκσυγχρονισμός της ενεργειακής τεχνολογίας και πολιτικής
Νέα προσέγγιση για τη γεωργία
Διεθνής συνεργασία για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς
5ος μήνας
– Συζήτηση – εμπειρίες, βιώματα – επεξεργασία των γνώσεων που αποκτήθηκαν.
– Συγκέντρωση πληροφοριών και δεδομένων για σύνθεση εργασίας (κείμενο, έντυπο & ηλεκτρονικό, φωτογραφίες, ζωγραφιές, δημιουργία ταινίας, εικαστική αποτύπωση).
– Ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εργασιών στην τοπική κοινωνία και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο προβάλλοντας μεταξύ άλλων τα περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής μας.
– Έκθεση του υλικού – παρουσίαση ευρημάτων και διάχυση των εμπειριών τους στο σχολείο.
– Αξιολόγηση ως προς την οργάνωση του προγράμματος, το βαθμό στον οποίο επιτεύχθηκαν οι προκαθορισμένοι στόχοι και τις μορφές συνεργασίας που αναπτύχθηκαν ανάμεσα στα μέλη της περιβαλλοντικής ομάδας.
Συμμετοχή μαθητών:
ΑΓΟΡΙΑ: 21 ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 19 ΣΥΝΟΛΟ: 40