1ο Γυμνάσιο Ν.Ιωνίας
Δελτίο τύπου 25/2/2010
«Εξόρμηση περιβαλλοντικής ομάδας»
Η περιβαλλοντική ομάδα του 1ου Γυμνασίου Ν.Ιωνίας πραγματοποίησε εξόρμηση την Κυριακή 21/2/2010, στην κοντινή περιοχή του Λουζίνικου, στα πλαίσια του προγράμματος που υλοποιεί με θέμα «Πετρόκτιστα κτίσματα και φύση». Το πρόγραμμα ασχολείται με τα πετρόκτιστα της αγροτικής περιοχής των προηγούμενων αιώνων, ως στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς, που δηλώνουν την ήπια παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση και επί πλέον διαμορφώνουν με σεβασμό και σηματοδοτούν με χάρη το περιβάλλον.
Τριάντα μαθητές με συνοδούς τους υπεύθυνους καθηγητές του προγράμματος Σακαβάλα Κων/νο, υποδιευθυντή του σχολείου, Αρβανιτοπούλου Σμαράγδα, Σαρηστάθη Ευστάθιο και Σπυρέλη Σπύρο και άλλους καθηγητές γνώρισαν από κοντά κάποια στοιχεία του πολιτισμού μας, που αναφέρονται στο πρόγραμμά τους. Τέτοια πολιτισμικά στοιχεία του αγροτικού κόσμου των προηγούμενων αιώνων είναι οι αγροτικοί θόλοι-καλύβια, ως χρηστικές κατασκευές των αγροτών, τα πέτρινα γεφύρια, ως στοιχεία που συνέδεαν και συνδέουν τους ανθρώπους και βοηθούν στις μεταφορές και την επικοινωνία και τα ξωκλήσια και οι βρύσες, ως σημεία αναφοράς της κοινωνικής ζωής του τόπου.
Ένα κυριακάτικο πρωινό του Φεβρουαρίου παιδιά που στη διάρκεια της εβδομάδας καταπιέζονται στους κλειστούς χώρους του σχολείου ή του σπιτιού τους βρήκαν μ? αυτή την αφορμή την ευκαιρία να κάνουν ένα ανανεωτικό περίπατο στην εξοχή, μακριά από το θόρυβο της πόλης, μέσα στους ήχους, τις μυρωδιές και τα χρώματα μιας πρώιμα ανοιξιάτικης φύσης.
Απόλαυσαν τη διαδρομή από το Φυτόκο στο Λουζίνικο, μια περιοχή τόσο κοντά στη Νέα Ιωνία, αλλά και τόσο άγνωστη σε κάποιους? ενθουσιάστηκαν από την ομορφιά του τοπίου, ανακάλυψαν το μεγαλείο της ηρεμίας και ταυτόχρονα μετουσίωσαν τη θεωρητική γνώση σε βιωματική εμπειρία. Αναγνώρισαν έναν πέτρινο θόλο, μελέτησαν τα υλικά, τις διαστάσεις και την αρχιτεκτονική του και συζήτησαν για τη χρησιμότητά του. Έπειτα ακούγοντας τον ήχο των διάφανων νερών του Ξεριά που κατεβαίνει από το βουνό έφτασαν στο πέτρινο γεφύρι του Λουζίνικου, σημείο αναφοράς στην οικονομική και κοινωνική ζωή του τότε. Κατέληξαν στα ξωκλήσια και τις βρύσες με τα αιωνόβια πλατάνια, των οποίων την ηλικία προσέγγισαν μετρώντας την περίμετρο του κορμού τους. Ευτυχής συγκυρία η παρουσία των ζώων του αγωγιάτη της Μακρινίτσας στη βρύση, για να επιβεβαιώσει έμπρακτα το ρόλο της ποτίστρας.
Η επαφή με τη φύση και η αξιοζήλευτη προθυμία των μαθητών να αναγνωρίσουν σε όσα έβλεπαν στοιχεία που θεωρητικά μόνο γνώριζαν, κατέστησαν την εκδρομή αυτή ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και αποδοτική για όλους, αφού εκπλήρωσε με τον πιο ευχάριστο και αποτελεσματικό τρόπο τον παιδευτικό της σκοπό. Τα παιδιά, ανανεωμένα και γεμάτα ζωντάνια, χαρακτήρισαν τέτοιες εξορμήσεις αναγκαίες και οι συνοδοί καθηγητές διαπίστωσαν ότι οι μαθητές τους γίνονται πιο δημιουργικοί, όταν το σχολείο ξεφεύγει από το συμβατικό του ρόλο και μεταφέρεται σε ανοιχτούς χώρους προσφέροντας νέα ερεθίσματα.
Φαίνεται πως οι σημερινοί μαθητές είναι μαθητές των ανοιχτών οριζόντων και κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες μπορούν να εκτιμήσουν τόσο την αξία της γνώσης όσο και τη μοναδικότητα του κάθε πράγματος στη ζωή, να ισχυροποιήσουν τη θέλησή τους για σεβασμό στη φύση και το περιβάλλον απ? τα οποία εξαρτάται η ζωή τους και να διαφυλάξουν τα στοιχεία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και παράδοσης.
10 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ 12-5-2010
«ΠΕΤΡΟΚΤΙΣΤΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΦΥΣΗ»
Από την εποχή που ο άνθρωπος σέβονταν και φοβόταν τη φύση έχουν περάσει βέβαια πολλές χιλιετίες. Ο άνθρωπος άρχισε να επεμβαίνει στο φυσικό περιβάλλον, για την εξυπηρέτηση των αναγκών του, μόλις απέκτησε τα πρώτα εργαλεία, έκτισε κατοικίες για να προστατευθεί, έκανε πηγάδια, υδραγωγεία και βρύσες για να εξασφαλίσει το πολύτιμο νερό, δρόμους και γέφυρες για να επικοινωνεί και να μεταφέρει τα αγαθά, έκτισε ναούς και ιερά για τις λατρευτικές του ανάγκες. Πέρασε σε κατασκευές εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης των επαγγελματικών του αναγκών, όπως στάβλοι, μάντρες, αναβαθμίδες-πεζούλες, αλώνια, κ.λ.π., και αργότερα σε μεταποιητικές εγκαταστάσεις όπως νερόμυλους ή ανεμόμυλους, ελαιοτριβεία, προβιομηχανικές εγκαταστάσεις, όπως αλλιώς λέγονται.
Οι τεχνικές αυτές πέρασαν από γενιά σε γενιά και τα έργα αυτών των τεχνητών έφτασαν ως τις μέρες μας. Είναι πετρόκτιστα κτίσματα αρκετά απ’ τα οποία σώζονται σε καλή κατάσταση και κοντά στην πόλη μας, στην αγροτική περιοχή που την περιβάλει, στο Φυτόκο, το Κλήμα, το Λουζίνκο, τα Κογιάτικα και τα Μελισσάτικα. Είναι κατασκευές που βασίζονται στην απλότητα και στη λειτουργικότητα, που μάλλον και σήμερα έχει ανάγκη η κοινωνία.
Όλα τα ξερολιθικά έργα των προηγούμενων αιώνων διαμορφώνουν και εμπλουτίζουν το τοπίο των αγροτικών περιοχών, όπου και διατηρούνται. Οι θόλοι είναι η εξέλιξη των πρωτόγονων κυκλικών σπιτιών με θολωτή κάλυψη, που μιμούνται πιθανόν τα σπήλαια που κατοίκισε ο πρωτόγονος άνθρωπος στα πρώτα στάδια, είναι οι πολύτιμοι μάρτυρες της παραδοσιακής τεχνικής κτισίματος θολωτών κατασκευών. Τα πετρογέφυρα είναι έργα, στα οποία φαίνεται η κυριαρχία του ανθρώπου στη φύση, έγιναν σε περιόδους οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής κάτω από τη διοίκηση της Μακρινίτσας, πιθανότατα από μαστόρους από τα χωριά της δυτικής Μακεδονίας ή την Ήπειρο, για να εξυπηρετήσουν τους κατοίκους της περιοχής και όχι μόνον. Οι βρύσες, τα ξωκλήσια και τα υπόλοιπα πέτρινα έργα έγιναν για να εξυπηρετήσουν τους κατοίκους των αγροτικών οικισμών, επίσης την ίδια περίοδο, πιθανότατα από το 18ο έως και τις αρχές του 20ου αιώνα. Όλα αποτελούν μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και παράδοσης.
Όλα τα πέτρινα μνημεία επίσης εμπλουτίζουν και σηματοδοτούν τις αγροτικές περιοχές. Είναι άριστα προσαρμοσμένα στο περιβάλλον και μάρτυρες της συνεχούς ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή. Τα γεφύρια, οι βρύσες, οι θόλοι και τα άλλα έργα των αγροτών, όπως αλώνια, πεζούλες, πηγάδια, μάντρες, κούκοι (στήλες ορίων) έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους. Είναι, λοιπόν, απαραίτητη η καταγραφή, η μελέτη, η παρουσίαση και η προστασία τους. Αυτές οι ενέργειες θα αποτρέψουν τον αφανισμό τους και θα συμβάλλουν στη διατήρηση της ταυτότητας και της δομής του τοπίου. Η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και η διατήρηση της δομής του τοπίου της περιοχής θα βοηθήσουν τις σημερινές και επερχόμενες γενιές, ώστε να έρθουν πιο κοντά στις ρίζες τους, να γνωρίσουν και να εκτιμήσουν το περιβάλλον τους. Η ανάδειξη, και η συντήρηση αυτών θα φέρει ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον και στην πολιτιστική μας κληρονομιά. Η ευαισθητοποίηση των πολιτών και η εκπαίδευση νέων στην κατασκευή ανάλογων κτισμάτων θα διατηρήσει τους αιώνιους δεσμούς με τις ρίζες μας.
Τα πέτρινα αυτά κτίσματα είναι στοιχεία της ήπιας ανθρώπινης παρέμβασης στο φυσικό περιβάλλον, είναι όλα στοιχεία άριστα προσαρμοσμένα στο φυσικό περιβάλλον, που δεν το πληγώνουν αλλά το ομορφαίνουν, που δε το καταστρέφουν αλλά το σηματοδοτούν.
Σήμερα με τη βοήθεια της ανάπτυξης της τεχνολογίας ο άνθρωπος έσκισε βουνά, υπερπήδησε χαράδρες και θάλασσες ολόκληρες, κατόρθωσε άθλους που δεν τολμούσε να φανταστεί προηγουμένως. Η αλόγιστη χρήση της τεχνολογίας και η απερισκεψία δεν μας άφησαν να χαρούμε τα μεγάλα επιτεύγματα. Είδαμε γρήγορα ότι καταστρέψαμε τη γη και το φυσικό περιβάλλον, στο οποίο ζούμε εμείς και θα πρέπει να ζήσουν οι επερχόμενες γενεές. Μολύναμε τα ποτάμια και τις θάλασσες, μολύναμε την ατμόσφαιρα, τον αέρα που αναπνέουμε, καταστρέψαμε τα δάση και η μανία της φύσης ξεσπά πάνω μας, λες και μας εκδικείται.
Είμαστε, λοιπόν, αναγκασμένοι να επιστρέψουμε και να εξετάσουμε πάλι με προσοχή τα έργα που εξυπηρετούν και δεν καταστρέφουν, τα έργα που προσαρμόστηκαν σωστά στο περιβάλλον και δεν το πληγώνουν.
Τέτοια έργα θα βοηθήσουν να πορευτούμε σε ένα μέλλον καλύτερο για όλους, θα εξασφαλίσουν την αειφόρο ανάπτυξη και επομένως ζωή για τις επερχόμενες γενεές.
Παρουσίαση powerpoint
ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΚΑΒΑΛΑΣ, ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ